Στο ισόγειο του θεάτρου Ρεξ, με είσοδο από το πίσω μέρος του, στεγάζεται ίσως το πιο χρήσιμο και φιλικό μέρος για όσους ασχολούνται με το θέατρο!

Ηθοποιός ή σκηνοθέτης, σκηνογράφος ή ενδυματολόγος, μουσικός ή συγγραφέας, επαγγελματίας ή ερασιτέχνης, όλοι κάποια στιγμή έχουν χρειαστεί τις υπηρεσίες μιας καλά ενημερωμένης βιβλιοθήκης. Αν εκτός από άπειρα θεατρικά έργα και βιβλία για το θέατρο, στη βιβλιοθήκη ανακαλύψεις και ένα τεράστιο αρχείο οπτικοακουστικού υλικού παραστάσεων που έχει συγκεντρωθεί προσεκτικά εδώ και πολλά πολλά χρόνια, τότε σίγουρα βρίσκεσαι στη βιβλιοθήκη του Εθνικού Θεάτρου, στη Φειδίου 5, στο πίσω μέρος του θεάτρου “Ρεξ”!

Πραγματικά το αρχείο που βρίσκεται εκεί είναι τεράστιο, ειδικά από θεατρικά έργα. Αρκεί μόνο να σκεφτούμε ότι υπάρχουν κείμενα από όλες τις παραστάσεις που έχουν ανέβει στο Εθνικό, από την ίδρυση του έως και σήμερα. Το προσωπικό είναι πάρα πολύ ευγενικό, εξυπηρετικό αλλά και πολύ ενημερωμένο. Είτε τηλεφωνικά, είτε περνώντας από εκεί, ζητάς το βιβλίο που χρειάζεσαι και μπορείς να το μελετήσεις εκεί στο μικρό και ζεστό αναγνωστήριο που διαθέτει ο χώρος ή να το πάρεις μαζί σου για κάποιες ώρες και να το επιστρέψεις αργότερα. Εκτός από κείμενα, μπορείς να χρησιμοποιήσεις τον υπολογιστή του χώρου, έτσι ώστε να παρακολουθήσεις βιντεοσκοπημένες παραστάσεις από το 1995 έως και σήμερα, αλλά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό παραστάσεων, σκηνικών, κοστουμιών κλπ…

Συγκεκριμένα στη βιβλιοθήκη του Εθνικού μπορείς να βρεις:

• Ξενόγλωσσα και ελληνικά βιβλία για το θέατρο.
• Ξενόγλωσσα και ελληνικά βιβλία και εγκυκλοπαίδειες γενικού περιεχομένου. 
• Παλιά βιβλία και σπάνιες εκδόσεις. 
• Ξενόγλωσσες και ελληνικές σειρές λογοτεχνικών και θεατρικών περιοδικών. 
• Προγράμματα από όλες τις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου από το 1932 ως σήμερα. 
• Προγράμματα από διάφορες άλλες εκδηλώσεις και συνεργασίες του Εθνικού Θεάτρου. 
• Ανέκδοτα ελληνικά θεατρικά έργα και ανέκδοτες μεταφράσεις θεατρικών έργων. 
• Ειδικούς καταλόγους και κείμενα για την ιστορία, τους συντελεστές και το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου. 
• Αντίγραφα των θεατρικών έργων που έχουν παιχθεί από τις σκηνές του Εθνικού Θεάτρου. 
• Παρτιτούρες από τη μουσική ορισμένων έργων που παίχθηκαν στο Εθνικό Θέατρο. 
• Κριτικές και αποκόμματα τύπου από όλες τις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου στην Ελλάδα και το Εξωτερικό. 
• Ντοσιέ με φωτογραφίες- πορτρέτα ηθοποιών και βιογραφικά σημειώματα. 
• Βιντεοσκοπήσεις θεατρικών παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου (από το 1995 και εφεξής.) 
• Ειδικό αρχείο φωτογραφιών. 

Επίσης στη βιβλιοθήκη υπάρχουν αρχεία παλιών ηχογραφήσεων, μουσικής, σκηνογραφικών σχεδίων, μακετών, φροντιστηριακών ειδών, κοστουμιών καθώς και ένα εξαιρετικά πλούσιο φωτογραφικό αρχείο. 

Info

Βιβλιοθήκη Εθνικού Θεάτρου

Φειδίου 5 (πίσω από Ρεξ)

Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 8:00 – 16:00

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210-3820525

 Το “Ήξερες ότι:” δίνει τις απαντήσεις σε όλες τις πιθανές ερωτήσεις που έχεις γύρω από τον κόσμο του θεάτρου, τους όρους και τις ειδικότητές του!

Η έννοια της σκηνοθεσίας είναι πολύ πρόσφατη. Η λέξη απαντάται για πρώτη φορά σε κείμενα μόλις το 1820. Εκείνη ακριβώς την εποχή ο σκηνοθέτης γίνεται επισήμως ο υπεύθυνος για τη διάταξη της παράστασης.  Μέχρι τότε ο διευθυντής του θεάτρου ή ο πρωταγωνιστής επιφορτιζόταν με την ευθύνη να τη διαμορφώσει σύμφωνα με την προϋπάρχουσα φόρμα.

Πριν από το 1820 με τον όρο σκηνοθεσία εννοούσαν την στοιχειώδη τεχνική τοποθέτησης των υποκριτών στη σκηνή. Στο ευρύ κοινό επικρατεί ακόμα η αντίληψη για τον σκηνοθέτη, ότι η μοναδική του ευθύνη είναι απλώς να ρυθμίζει τις κινήσεις των ηθοποιών και τους φωτισμούς.

Η ανάγκη του να αναλάβει κάποιος τη σκηνοθεσία προέκυψε από το γεγονός ότι τον 19ο αιώνα, το θέατρο άρχισε να βγαίνει από τα βασιλικά ανάκτορα και να παρουσιάζεται σε πλατείες και δημόσιους χώρους. Αυτό σήμαινε ότι πια άρχισε να απευθύνεται σε πιο ευρύ και ανομοιογενές κοινό. Ήταν αναγκαίο λοιπόν κάποιος να αναλάβει να βρει τους τρόπους να περάσει τα μηνύματα του εκάστοτε έργου με τρόπο ταυτόχρονα καλλιτεχνικό αλλά και αντιληπτό από όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικού επιπέδου και μόρφωσης.

Ο σκηνοθέτης επίσης είναι ο υπεύθυνος να συντονίσει τις διάφορες συνιστώσες της παράστασης που οφείλονται στην παρέμβαση πολλών και διαφορετικών καλλιτεχνικών ειδικοτήτων (συγγραφέας, σκηνογράφος, ενδυματολόγος, μουσικός, κλπ) για τη δημιουργία μιας παράστασης. Πρέπει να σχηματίσει ένα πλήρες οργανικό σύστημα, μια δομή, όπου κάθε στοιχείο ενσωματώνεται στο σύνολο, χωρίς να αφήνεται τίποτα στην τύχη.

Μπορούμε να πούμε ότι η εμφάνιση του σκηνοθέτη στην εξέλιξη του θεάτρου εκφράζει μια νέα στάση απέναντι στο δραματικό κείμενο: Για πολύ καιρό το κείμενο θεωρούνταν κλειστή περιοχή, όπου δεν υπάρχει παρά μόνο μία δυνατή ερμηνεία, η οποία πρέπει να αποκαλυφθεί. Σήμερα, αντίθετα, θεωρείται ότι το κείμενο απευθύνει μια πρόσκληση να αναζητηθούν οι πολλαπλές σημασίες του, ακόμα και οι αντιφάσεις του. Προσφέρεται δηλαδή σε νέες ερμηνείες. Ο σκηνοθέτης πια παίζει έναν θεμελιακό ρόλο: την απαραίτητη διαμεσολάβηση  ανάμεσα στο κείμενο και την παράσταση.

Κλείνοντας, πρέπει να πούμε ότι παρά το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης είναι ακρογωνιαίος λίθος της παράστασης, ο ηθοποιός παραμένει, και έτσι πρέπει, καλλιτέχνης – δημιουργός. Αυτό σημαίνει ότι δέχεται τα πλαίσια και την οπτική που δίνει ο σκηνοθέτης και του δίνεται ο χώρος να το εκφράσει με τον καλλιτεχνικό τρόπο που προτείνει ο ίδιος και όχι να του επιβάλλεται κάποιος τρόπος.

*Για το άρθρο αυτό χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από το “Λεξικό του θεάτρου” του Patrice Pavis σε μετάφραση Αγνής Στρουμπούλη